27/07/2007
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 421
Duration: 06:01
Litir 421:Edward Faragher
Rugadh Edward Faragher, no Neddy Beg Hom Ruy, ann an Creneash ann an Eilean Mhanainn anns aâ bhliadhna ochd ceud deug, trithead âs a h-aon (1831). Bha glĂš bheag dhen Bheurla ga bruidhinn anns aâ bhaile sin aig an Ă m.
Bha athair na iasgair agus dhâobraich Neddy air an eathar aige fad seachd bliadhna. Dhâfhalbh e airson greis a Liverpool ach, gu h-iongantach, cha do dhâionnsaich e mĂČran Beurla ann. Carson? Uill, bha e ag obair am measg Chuimreach agus cha robh mĂČran Beurla aca!
Thill Neddy a dhâEilean Mhanainn agus chuir e seachad cĂČig bliadhna fichead mar iasgair, ag iasgach timcheall costa na h-Ăireann. DhâfhĂ s e ainmeil airson cho math âs a bha a chuid eĂČlais air dualchas GĂ idhlig an eilein. Eadar ochd ceud deug is ochdad (1880) agus naoi ceud deug (1900) sgrĂŹobh e mĂŹle ĂČran no dĂ n. A bharrachd air sin, rinn e tĂČrr eadar-theangachaidh agus sgrĂŹobh e mu dhualchas is beul-aithris Eilean Mhanainn.
Seo sgeulachd bheag aige, air a bheil Thom Gordon as ny Mooinjer-Veggey no Tom GĂČrdan agus na Daoine Beaga: Bha fear a bha seo air an robh Tom GĂČrdan. Bha e aâ falbh dhachaigh Ă Purt ny Hinshey. ThĂ inig an oidhche air nuair a bha e air mullach nan slĂšibhtean agus cha bâ urrainn dha an rathad a dhĂšanamh a-mach. Chunnaic e solas aâ deĂ lradh. Chaidh e dha ionnsaigh.
ThĂ inig e gu taigh mĂČr. Nochd duine. Dhâiarr am fear seo air Tom a dhol a dhâiasgach cuide ris oir bha sluagh mĂČr aâ tighinn airson suipear a ghabhail anns an taigh aige air an oidhche sin.
Chaidh Tom cuide ris don trĂ igh. Tharraing iad bĂ ta don uisge. Thog Tom na rĂ imh agus dhâiomraich e am bĂ ta air falbh bho thĂŹr. ThĂČisich an duine eile air iasgach agus cha bâ fhada gus an robh peile aige lĂ n Ăšisg. Thuirt an duine ri Tom gum bu chĂČir dha thighinn dhachaigh cĂČmhla ris oir bha e gu math sgĂŹth.
RĂ inig iad an taigh agus thuirt an duine ri Tom gum bu chĂČir dha fuireach na h-oidhche. Bha preas mĂČr ri taobh na cagailte. Bha e air a bheul fodha. Chuir an duine Tom anns aâ phreas. Bha toll beag na chliathaich agus bha comas aig Tom an seĂČmar fhaicinn troimhe.
An ceann Ăčine ghoirid bha an taigh lĂ n aoighean, fir agus mnathan, agus cleĂČcaichean brĂšagha orra. Shuidh iad sĂŹos airson an suipear a ghabhail. Bha aon duine ann, agus falt liath air. Thuirt e, âTha mi aâ faighinn fĂ ileadh de dhuine.â DhâĂširich iad uile far aâ bhĂčird. Rinn iad rannsachadh airson Tom ach cha dâ fhuair iad lorg air.
Shuidh iad a-rithist agus thuirt am fear le falt liath a-rithist gun robh e aâ faighinn fĂ ileadh de dhuine agus gun robh e cinnteach gun robh e am broinn an taighe. Rinn na daoine rannsachadh a-rithist ach cha do lorg iad Tom.
Thuirt fear eile, âCuireamaid am preas thairis.â DhâĂšigh Tom ann an guth mĂČr, âSĂŹth DhĂš orm, fhuaireadh mi.â Ann am priobadh na sĂčla, bha an taigh agus na daoine air falbh. Bha Tom ann an Lhag ny Killey (Lag na Coille), na laighe air bad cĂČinnich. ThĂČisich e air a cheann a sgrĂŹobadh gus an tĂ inig an smuain thuige gun robh e air a bhith cĂČmhla ris na sĂŹthichean.
DhâĂširich e far na luig agus fhuair e an rathad dhachaigh. Thug a bhean cairteal de leann dha agus chaidh e a leabaidh. Nise, feumaidh gun do dhâinnis e an stĂČiridh do a bhean mus deach e innte, oir an lĂ rna-mhĂ ireach cha robh cuimhne sam bith aige air na thachair.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-chĂ nain na Litreach
GnĂ ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.