24/01/2011
Tha litir bheag na seachdain-sa aig Ruaraidh MacIllEathain. This week's short letter for learners is introduced by Ruaraidh MacLean.
Last on
Clip
-
An Litir Bheag 298
Duration: 03:31
An Litir Bheag 298
âS e An t-Urramach Seumas StiĂčbhart a rinn aâ chiad eadar-theangachadh dhen Tiomnadh Nuadh gu GĂ idhlig na h-Alba. Bâ esan am ministear ann an Cill Fhinn ann an Siorrachd Pheairt. Nochd an Tiomnadh Nuadh ann an seachd ceud deug, seasgad âs a seachd (1767).
           Rugadh Seumas StiĂčbhart ann an seachd ceud deug (1700). Bha sin ann an Gleann Fhionnghlais anns na TrĂČiseachan. ThĂČisich e mar mhinistear ann an Cill Fhinn ann an seachd ceud deug, trithead âs a seachd (1737).
           Fhuair e moladh bho Shomhairle MacIain, an Sasannach ainmeil. SgrĂŹobh MacIain don SSPCK â Society in Scotland for Propagating Christian Knowledge. Rinn e cĂ ineadh orra. Cha robh iad air a bhith deĂČnach na sgriobtaran a theagasg do na GĂ idheil ann an GĂ idhlig. Mhol MacIain Seumas StiĂčbhart airson na bha e aâ dĂšanamh mar eadar-theangair.
           Chaochail Seumas StiĂčbhart ann an seachd ceud deug, ochdad âs a naoi (1789). Bha sin dĂ bhliadhna fichead Ă s dĂšidh don Tiomnadh Nuadh nochdadh. Ach nuair a chaochail e, bha mĂČran lethbhreac dhen leabhar fhathast ann an stĂČras aig an Eaglais. Bha sin ann an DĂčn Ăideann. Cha robh iad aâ faighinn a-mach don GhĂ idhealtachd.
Chaidh Seumas StiĂčbhart a thiodhlacadh anns aâ chladh ann an Cill Fhinn. Ach cha deach clach-uaighe a thogail dha. Ceud bliadhna Ă s dĂšidh a bhĂ is, ge-tĂ , thog Comunn GĂ idhealach Pheairt carragh-cuimhne dha taobh a-muigh na h-eaglais ann an Cill Fhinn. Tha i ann fhathast.
           Bha an SSPCK ag iarraidh aâ GhĂ idhlig a chleachdadh airson litearrachd ann am Beurla dhĂšanamh nas fheĂ rr. Thug iad taic do dhâeadar-theangachaidhean de na sgriobtaran gu GĂ idhlig. Ann an seachd ceud deug, seachdad âs a sia (1776) cho-dhĂčin iad an Seann Tiomnadh a dhĂšanamh ann an GĂ idhlig. Bha an t-Oll Urr Iain StiĂčbhart, ministear ann an Lus, an sĂ s anns aâ phrĂČiseict. Bâ esan mac Sheumais StiĂčbhairt.
Chaidh crĂŹoch a chur air an t-Seann Tiomnadh ann an ochd ceud deug âs a h-aon (1801). Chaidh ochd mĂŹle deug lethbhreac a chlĂČ-bhualadh. Mu dheireadh thall, bha am BĂŹoball air fad ann an GĂ idhlig.ÂThe Little Letter 298
Itâs the Rev James Stuart [also âStewartâ] who made the first translation of the New Testament into Scottish Gaelic. He was the minister in Killin in Perthshire. The New Testament appeared in 1767.
       James Stuart was born in 1700. That was in Glen Fin(g)las in the Trossachs. He started as minister in Killin in 1737.
       He obtained praise from Samuel Johnson, the famous Englishman. Johnson wrote to the SSPCK â Society in Scotland for Propagating Christian Knowledge. He criticized them. They hadnât been willing to teach the scriptures to the Gaels in Gaelic. Johnson praised James Stuart for what he was doing as a translator.
       James Stuart died in 1789. That was twenty two years after the New Testament appeared. But when he died, there were still many copies of the book in Church storage. That was in Edinburgh. They werenât getting out to the Highlands.
       James Stuart was buried in the graveyard in Killin. But he didnât have a gravestone raised for him. A hundred years after his death, however, the Gaelic Society of Perth raised a monument to him outside the church in Killin.
       The SSPCK was wanting to use Gaelic to improve literacy in English. They promoted the translation[s] of the scriptures to Gaelic. In 1776, they decided to produce the Old Testament in Gaelic. The Rev Dr Iain Stuart, minister in Luss [on Loch Lomondside], was involved in the project. He was a son of James Stuart.
        The Old Testament was completed in 1801. Eighteen thousand copies were printed. Finally, the entire Bible was in Gaelic.Broadcast
- Mon 24 Jan 2011 19:00±«Óătv Radio nan GĂ idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.