05/07/2015
Anns an litir aig Ruaraidh gheibh sinn sgeulachd bho bheul-aithris na Cumraigh. Another story from Ruairidh.
Last on
Corresponding Litir Bheag
An Litir Bheag 529
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 833
Duration: 05:00
Litir 833: Mabinogion - PĂ irt 2
Bha mi ag innse dhuibh mun turas agam don Chuimrigh, agus mun t-seann sgeulachd âMath Mac Mhathonwyâ a bhuineas do na Mabinogion. Rugadh dithis leanabh do dhâArianrhod â Dylan (fear aâ chuain) agus fear eile air nach robh ainm. DhâfhĂ s an dĂ rna gille mĂČr is tapaidh. Latha a bha seo, bha brĂ thair Arianrhod, Gwydion, aâ dĂšanamh air caisteal a pheathar, Caer Arianrhod. Bha an dĂčn sin ri taobh aâ chladaich.
           Lean an gille air. Nuair a rĂ inig iad an caisteal, thuirt Arianrhod, âCĂČ e an gille seo?â
           âDo mhac fhĂšin,â fhreagair Gwydion. Bha Arianrhod mĂŹ-thoilichte gun tuirt e sin. Bha nĂ ire oirre nach robh i na h-ĂČigh tuilleadh. âDĂš an t-ainm a thâ air?â ars ise.
           âChan eil ainm air fhathast,â dhâaidich Gwydion.
           âAgus chan fhaigh e ainm,â thuirt Arianrhod, âmura toir mi fhĂŹn ainm dha.â
           Bha fearg air Gwydion agus dhâfhalbh e leis aâ ghille. Rinn iad bĂ ta draoidheil le feamainn. Ghabh iad riochd ghreusaichean orra fhĂšin. Rinn iad air Caer Arianrhod anns aâ bhĂ ta.
           Chuir Arianrhod teachdairean a dhâionnsaigh aâ bhĂ ta. Thill iad don dĂčn aice agus dhâinns iad dhĂŹ gur e greusaichean a bhâ air bĂČrd.
           âMa-thĂ ,â arsa Arianrhod, âthoiribh tomhas meud mo chasan dhaibh. Iarraibh orra brĂČgan a dhĂšanamh dhomh.â
           Rinn Gwydion na brĂČgan. Ach rinn e ro mhĂČr iad a dhâaona-ghnothach.
           âTha iad ro mhĂČr,â thuirt Arianrhod nuair a dhâfheuch i ŽÇŸ±°ù°ùâ iad. âIarraibh air na greusaichean brĂČgan nas lugha a dhĂšanamh dhomh.â
           An turas seo, rinn Gwydion paidhir eile dhi a bha ro bheag. Thill na teachdairean a dhâinnse dha gun robh iad ro bheag.
           âUill, cha dĂšan mi paidhir eile dhi gus am faic mi a casan le mo shĂčilean fhĂšin,â thuirt Gwydion.
           ThĂ inig Arianrhod chun aâ bhĂ ta. âLatha math dhut,â thuirt Gwydion. Cha do dhâaithnich Arianrhod e. Aig aâ mhionaid sin, nochd dreathan-donn. Thilg an gille ĂČg clach air. Bhuail aâ chlach an dreathan-donn eadar fĂšith-lĂčthaidh agus cnĂ imh.
           âGu dearbh, âs ann aig Lleu, an gille bĂ n sin, a tha lĂ mh sgileil,â ars Arianrhod.
           ââS ann,â dhâaontaich Gwydion, âagus tha thu air ainm a thoirt dha ge bâ oil leat. Is esan Lleu Llaw Gyffes, an âgille bĂ n le lĂ mh sgileilâ.â
           Leis na faclan sin, dhâfhalbh an draoidheachd agus dhâfhalbh am bĂ ta. Na h-Ă ite cha robh ann ach feamainn aâ chladaich. Bha an dreach tĂčsail air Gwydion agus air Lleu. Bha Lleu gu bhith ainmeil. Aig aâ cheann thall, dhâĂširich e gu bhith na mhĂČr-mhaor air Gwynedd.
           Taobh a-staigh ceithir cilemeatair de chladach na Cuimrigh, tha Ă iteachan ann a tha ag ainmeachadh Dylan, Lleu agus Arianrhod. Agus tha baile-fearainn faisg air lĂ imh air a bheil âBryn Gwydionâ cuideachd â sin Cnoc Ghwydion.
           Tha Dylan air a chuimhneachadh ann an carraig mhĂČr air aâ chladach air a bheil Maen Dylan. Gu tuath air sin, tha seann dĂčn os cionn na trĂ ghad air a bheil Dinas Dinlle. Tha sin aâ ciallachadh DĂčn Lleu. Sin, a rĂšir an sgeĂČil, far an deach a thogail an dĂšidh dha ainm fhaighinn.
           Agus a-muigh aig muir, chithear clachan aig ĂŹsle-mhara air a bheil Caer Arianrhod. Anns na mĂŹle bliadhna mu dheireadh, tha aâ mhuir air an seann dĂčn aig Arianrhod a shlugadh. Ach chithear fhathast e. Tha e aâ toirt na sgeulachd âMath Mac Mhathonwyâ beĂČ do Chuimrich an latha an-diugh.
Faclan na Litreach
Faclan na Litreach: tapaidh: well-built; paidhir: pair; draoidheachd: magic; Č”±đĂ °ù°ù-łŠłółÜČÔČÔłÙČčČő: summary; łŸĂČ°ù-łŸłóČčŽÇ°ù: regional leader; carraig: rock; ĂŹČő±ô±đ-łŸłóČč°ùČč: ±ôŽÇ·É-łÙŸ±»ć±đ.Ìę
Abairtean na Litreach
Abairtean na Litreach: Rugadh dithis leanabh do X: X gave birth to two babies; fear eile air nach robh ainm: another that was unnamed; caisteal a pheathar: his sisterâs castle; bha nĂ ire oirre nach robh i na h-ĂČigh tuilleadh: she was ashamed that she was no longer a virgin; chan fhaigh e ainm mura toir mi fhĂŹn ainm dha: he wonât get a name unless I give him one; rinn iad bĂ ta draoidheil le feamainn: they made a magic boat with seaweed; chuir X teachdairean a dhâionnsaigh aâ bhĂ ta: X sent messengers to the boat; thoiribh tomhas meud mo chasan dhaibh: give them my foot measurements; iarraibh orra brĂČgan a dhĂšanamh dhomh: ask them to make me shoes; rinn e ro mhĂČr iad a dhâaona-ghnothach: he deliberately made them too big; gus am faic mi a casan le mo shĂčilean fhĂšin: until I see her feet with my own eyes; latha math dhut: good day to you; thilg an gille ĂČg clach air: the young lad threw a stone at it; bhuail aâ chlach an dreathan-donn eadar fĂšith-lĂčthaidh agus cnĂ imh: the stone hit the wren between tendon and bone; âs ann aig Lleu, an gille bĂ n sin, a tha lĂ mh sgileil: Lleu, that fair-haired boy, has a skilful hand; tha thu air ainm a thoirt dha ge bâ oil leat: youâve given him a name, despite yourself; bha X gu bhith ainmeil: X was to become famous; aig aâ cheann thall: eventually; dhâĂširich e gu bhith na mhĂČr-mhaor air X: he rose to become leader of X; tha baile-fearainn faisg air lĂ imh air a bheil: there is a farm nearby called; os cionn na trĂ ghad: above the beach; tha aâ mhuir air an t-seann dĂčn a shlugadh: the sea has swallowed up the old fort; chithear fhathast e: it can [will] still be seen.
Puing-chĂ nain na Litreach
Puing-chĂ nain na Litreach: nuair a dhâfheuch i ŽÇŸ±°ù°ùâ iad: when she tried them on [her]. There is a convention concerning adjacent words, the first of which ends in a vowel, the second of which starts with a vowel, to avoid two adjacent vowels. It is that we replace the first vowel with an apostrophe (thus oirre becomes ŽÇŸ±°ù°ùâ). This can be very useful for reading a script as we tend to elide the vowels in speech in that way.
GnĂ thas-cainnt na Litreach
GnĂ thas-cainnt na Litreach: Ghabh iad riochd ghreusaichean orra fhĂšin: they took on the appearance (disguised themselves) of shoemakers.
Broadcasts
- Sun 5 Jul 2015 22:28±«Óătv Radio nan GĂ idheal
- Wed 8 Jul 2015 23:00±«Óătv Radio nan GĂ idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.