28/05/2012
Tha litir bheag na seachdain aig Ruaraidh MacIllEathain.
This week's short letter for learners is introduced by Ruaraidh MacLean.
Last on
Clip
-
An Litir Bheag 368
Duration: 03:31
An Litir Bheag 368
Bha mi ann an Srath Chonainn ann an Siorrachd Rois o chionn ghoirid. Tha an t-ainm Conainn inntinneach. Tha pà irt de dh’Abhainn Chonainn ann an Srath Bhrà inn. Agus tha pà irt dhith ann an Srath Chonainn.
           Aig bonn an t-sratha tha an abhainn a’ sruthadh a-steach do Linne Chromb-aigh. Tha drochaidean tarsainn na h-aibhne an sin. Nuair a chaidh a’ chiad drochaid a thogail, chuir daoine “Conon Bridge” air an à ite mar ainm. Tha baile an sin an-diugh.
           Ach chan e “Drochaid Chonainn” an t-ainm air ann an Gà idhlig. Canaidh sinn Drochaid Sguideil ris. Drochaid Sguideil.
           Chan eil fios aig duine dè tha Sguideil a’ ciallachadh. Tha daoine a’ smaoineachadh gur e seann ainm Lochlannach a tha ann. Tha iad a’ smaoineachadh gur e skut-dalr an t-ainm a bha aig na seann Lochlannaich air Srath Chonainn. No rudeigin coltach ri sin.
           Tha dalr a’ ciallachadh “dail” no “gleann”. ’S dòcha gu bheil skut (ma tha e ceart) a’ tighinn bho fhacal a bha a’ ciallachadh nà dar de bhà ta no long. Bha na Lochlannaich a’ cleachdadh coilltean Rois. Bha iad a’ togail bhà taichean leis an fhiodh. Cha robh fiodh mar sin ann an Arcaibh!
           Bha mi a’ coimhead air mapa a rinn an Seanalair Seòras Wade. Bha sin ann an seachd ceud deug is trithead (1730). Cha robh drochaid thar Abhainn Chonainn. Ach bha aiseag ann. ’S e an t-ainm a bha air, ann am Beurla, Ferry Sguigal. S-G-U-I-G-A-L. Sguigal, seach Sguideil.
           Tha òrdugh nam faclan inntinn-each. Ann am Beurla ’s e Sguigal Ferry a bhiodh ann, chanainn. Leis gur e Ferry Sguigal a tha ann, tha mi a’ smaoin-eachadh gun tà inig e bhon Ghà idhlig Aiseag Sguigal no rudeigin coltach. Ach Sguigal? Chanainn fhathast gur e tùs Lochlannach as coltaiche.
           Cha robh cuid anns an fhicheadamh linn eòlach air tùs an ainm. Thòisich iad air Drochaid Sgudail a ghabhail air. Bha iad ag rà dh gun robh daoine a’ cutadh èisg ann. Bha iad ag rà dh gum b’ e an “sgudal” am mionach èisg. Gu fortanach, chan e à ite “sgudalach” a tha ann an Drochaid Sguideil!The Little Letter 368
I was in Strathconon in Ross-shire recently. The name Conon is interesting. Part of the River Conon flows through Strathbran. And part of it is in Strathconon.
       At the bottom end of the strath the river flows into the Cromarty Firth. There are bridges across the river there. When the first bridge was built, people called the place “Conon Bridge”. There is a town there today.
       But its name in Gaelic is not “Drochaid Chonainn”. We call it Drochaid Sguideil. Drochaid Sguideil.
       Nobody knows what Sguideil means. People are thinking it’s an old Norse name. They are thinking that the old Norse name for Strathconon was skut-dalr. Or something like that.
       Dalr means “dale” or “valley”. Perhaps skut (if it’s correct) comes from a word that meant a type of boat or ship. The Norse were using the forests of Ross. They were building boats with the wood. There was no wood like that in Orkney!
       I was looking at a map that General George Wade made. That was in 1730. There was no bridge across the River Conon. But there was a ferry. Its name in English was Ferry Sguigal. S-G-U-I-G-A-L. Sguigal, rather than Sguideil.
       The word order is interesting. In English, it would be Sguigal Ferry, I’d say. Because it’s Ferry Sguigal, I think it came from the Gaelic Aiseag Sguigal or something similar. But Sguigal? I’d still say that a Norse origin is most likely..
       Some in the twentieth century were not familiar with the name’s origin. They started to call it Drochaid Sgudail. They were saying that people were gutting fish there. They were saying that the “rubbish” was the fish guts. Luckily, Conon Bridge is not a “rubbishy” place!Broadcast
- Mon 28 May 2012 19:00±«Óătv Radio nan GĂ idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.