22/08/2011
Bidh Ruaraidh MacIlleathain a' bruidhinn air Linne Fharair anns an Litir Bheag. Anns an t-seann aimsir bha Poll an RĂČid air ann an GĂ idhlig.
In olden times, Beauly Firth was called Poll an RĂČid in Gaelic.
Last on
Clip
-
An Litir Bheag 328
Duration: 03:32
An Litir Bheag 328
Bha mi ag innse dhuibh mu chairidhean. Bha gu leĂČr dhiubh ann an Linne Fharair, siar air Inbhir Nis. Anns an t-seann aimsir bha Poll an RĂČid air ann an GĂ idhlig. Tha sin aâ ciallachadh âthe inlet of the rood or crossâ. âS e sin an aon RĂČid a thâ ann an Taigh an RĂČid â Holyrood House â ann an DĂčn Ăideann.
Ciamar a fhuair Poll an RĂČid ainm? Uill, thug RĂŹgh Alasdair II fearann do mhanaich ann an Inbhir Nis. Bha sin timcheall na bliadhna dĂ cheud dheug, trithead âs a sia (1236). Thog iad manachainn anns aâ bhaile. Bha Inbhir Nis air slighe eilthireachd gu ruige Baile Dhubhthaich ann an Siorrachd Rois. Agus dhâĂČrdaich an RĂŹgh rĂČd, no crois, a chur suas faisg air Inbhir Nis.
Tha sinn aâ smaoineachadh gun robh aâ chrois air eilean beag anns an linne. Chan eil sgeul air an eilean no air aâ chrois an-diugh. Ach dhâfhĂ g aâ chrois a h-ainm air an Ă ite â Poll an RĂČid. No, ann am Beurla, the Rood Pool.
Co-dhiĂč, air ais do na cairidhean. Bha cuid dhiubh fada, barrachd na mĂŹle troigh a dhâfhaid. Cha robh iad air fad air an dĂšanamh de chlachan. Bha bunait cloiche aca. Ach gu h-Ă rd bha iad air an dĂšanamh de fhiodh. Bha am fiodh mar chliath. Bha na daoine aâ dĂšanamh obair-cĂ raidh air na cairidhean gu tric.
A bharrachd air cairidhean bha muinntir an Ă ite aâ cur a-mach lĂŹn. Bha sgadain bheaga â no garbhagan â aâ tighinn a-steach. ThĂ inig am facal garbhag bhon Albais garvie. Ach chaidh garbhag air ais don Bheurla ann an sgĂŹre Inbhir Nis mar garvack. Ann an seachd ceud deug, ceathrad âs a naoi (1749) bha an Eaglais aâ gearain mu iasgach air an t-SĂ baid. SgrĂŹobh iad mu âbreach of the Lordâs Day for fishing for garvacksâ.
Bha na garbhagan cudromach mar bhiadh anns aâ gheamhradh. Ach bha na daoine cuideachd aâ glacadh bhradan anns na lĂŹn aca. Agus bha MacShimidh mĂŹ-thoilichte mu dheidhinn sin. Chan e rud Ăčr a tha anns an deasbad mu iasgach le lĂŹn air cladaichean na h-Alba.The Little Letter 328
I was telling you about cairidhean/yairs. There were lots of them in the Beauly Firth, west of Inverness. In olden times it was called Poll an RĂČid in Gaelic. That means âthe inlet of the rood or crossâ. Thatâs the same Rood as in Holyrood House in Edinburgh.
       How did Poll an RĂČid get its name? Well, King Alexander II gave land to friars in Inverness. That was around the year 1236. They built a monastery in the town. Inverness was on a pilgrimage route to Tain in Ross-shire. And the King ordered a rood, or cross, to be erected close to Inverness.
      We think the cross was on a small island in the firth. There is no sign of the island or cross today. But the cross left its name on the place â Poll an RĂČid. Or, in English, the Rood Pool.
       Anyway, back to the yairs. Some of them were long, more than a thousand feet in length. They werenât entirely made of stones. They had a stone base. But above that, they were made of wood. The wood was like a hurdle [ie interlaced]. The people were often doing repair work on the yairs.
       In addition to yairs the people of the place were putting out nets. Small herring â or garbhagan â were coming in. The word garbhag comes from the Scots garvie. But garbhag went back into English in the Inverness area as garvack. In 1749 the Church was complaining about fishing on the Sabbath. They wrote about the âbreach of the Lordâs Day for fishing for garvacksâ.
       The garvacks were important as food in the winter. But the people were also catching salmon in their nets. And Fraser of Lovat was unhappy about that. The debate about fishing with nets on the shores of Scotland is not new.Broadcast
- Mon 22 Aug 2011 19:00±«Óătv Radio nan GĂ idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.